De gouverneur van Limburg deed tijdens zijn nieuwjaarsrede een verzoek aan de bestuurders van de drie Zuid-Limburgse clubs om fusiebesprekingen te starten. Dit met als doel Zuid-Limburg op een lijn te krijgen op weg naar een sterke attractieve vestigingsplaats voor werkgevers en werknemers in een immer uitdijende Europese Unie. Leuke discussie, helaas kwamen er tot dusverre nul feiten op tafel.

Gouverneur Frissen maakt zich zorgen over het vestigingsklimaat voor bedrijven en hoogopgeleide werknemers in Zuid-Limburg. Dat is terecht, want met het nakende vertrek van Vodafone uit Maastricht (richting Randstad) verdwijnt er alweer een grote werkgever uit de regio. Oorzaak: een gebrek aan hoogopgeleid personeel.

En waarom zijn die er niet? Zuid-Limburg is sociaal-cultureel niet interessant genoeg om te wonen. Die mensen vertrekken dus (brain drain) en met hen bedrijven die ook nog eens werkgelegenheid voor lager opgeleiden mee wegtrekken. In vaktermen: Zuid-Limburg is geen Europese metropool. Vicieuze cirkel, niet goed dus. Frissen wil daar een einde aan maken. Zuid-Limburg is dan wel geen metropool, maar kan dat wel worden, volgens Frissen. Tot zover de feiten.

Alles wat volgt uit zijn mond is helaas niet onderbouwd. We lopen de zaak even na.

1) Een gebrek aan eenheid in Zuid-Limburg op sociaal-cultureel gebied verhindert de ontwikkeling van een sociaal-culturele ‘hotspot’ die Zuid-Limburg een aantrekkelijke woonomgeving maakt. Met de vorming van FC Limburg krijg je Zuid-Limburg in ieder geval op een lijn. Dat is een veronderstelling, geen feit. Waar is de onderbouwing? Heeft de fusie tussen Sittardia en Fortuna ’54 Sittard en Geleen sociaal-cultureel dichter bij elkaar gebracht? À propos, hier wordt ook verondersteld dat een voetbalclub sociale meerwaarde heeft voor een regio.

Verdorie, toen Fortuna een paar jaar geleden de OZB niet kon betalen was de gemeenteraad van Sittard-Geleen te klein. Fortuna was gewoon een bedrijf zoals er zovele waren en diende ook zo behandeld te worden. Geen maatschappelijke meerwaarde dus. Ergens klopt hier iets niet. Niemand die er over valt.

2) Stel dat FC Limburg de Westelijke Mijnstreker, de Oostelijke Mijnstreker en de Maastrichtenaar op een lijn brengt, zal dat voldoende zijn om van Zuid-Limburg een aansprekende metropool op Europees niveau te maken, zoals dat Catalonië gelukt is? Dat is opnieuw een stelling uit de koker van Frissen, geen feit. Waar is de onderbouwing?

Catalonië dus. We hebben het hier over een regio met 7 miljoen inwoners met als absolute trekker de cultuur historische Europese magneet Barcelona (de provincie Barcelona is goed voor 5 miljoen inwoners). In grote lijnen is Barcelona Catalonië. Frissen suggereert in feite twee dingen:

A) De Olympische Spelen in 1992 (en voetbalclub FC Barcelona) hebben tot een sociaal-culturele eenheid geleid in Catalonië die weer tot een economische impuls heeft geleid. Larie, Francisco Franco en niemand anders heeft voor eenheid in Catalonie gezorgd…

B) Wat in Catalonië kan, kan in Zuid-Limburg ook. Het kan soms nuttig zijn om in extremen te denken. Dat wil het beeld nog wel eens op scherp zetten, maar het kan het beeld ook vertroebelen. Laten we wel wezen, Zuid-Limburg telt ruim 600.000 inwoners, Catalonië dus 7 miljoen en alhoewel Maastricht heel wat te bieden heeft, gaat toch zeker niemand met droge ogen beweren dat Maastricht kan concurreren met Barcelona?*

Nee, van het niveau Barcelona zullen er in West-Europa circa 50 metropolen ontstaan en Zuid-Limburg zal er niet bij zijn. Ik heb er heel wat literatuur over gelezen, maar ben Zuid-Limburg nooit tegengekomen. Nederland zal de Randstad leveren als metropool. Ik wees er zes jaar geleden op dat het in deze discussie veel meer voor de hand ligt om over FC Randstad (een fusie tussen Ajax en Feyenoord en waarom ook niet gooi, ADO Den Haag en FC Utrecht er ook maar bij) te debatteren dan over FC Limburg (Ajax en Fortuna: een pot nat). FC Randstad heeft pas echt zin als je over de ontwikkeling van een metropool praat.

3) Stel nu dat Zuid-Limburg weldegelijk een Europese metropool kan worden, echter alleen op voorwaarde dat de drie profclubs in de regio fuseren tot FC Limburg. Kortom, FC Limburg is de drijvende kracht die internationaal opererende bedrijven naar de regio zal trekken. Opnieuw een stelling van Frissen, geen feit. Waar is de onderbouwing?

Ik ken één relatief kleine maar toch nog altijd 1,6 miljoen inwoners tellende Europese regio die aan de hand van de successen van een voetbalclub is uitgegroeid tot een regio die internationale bedrijven aantrekt: het Franse departement Rhône. De voetbalclub is Olympique Lyonnais: een structurele deelnemer aan de Champions League. Dat laatste is cruciaal, want internationaal georienteerde bedrijven hebben niet veel aan een club die leuk meedraait in een nationale competitie. Het zijn niet voor niets internationaal opererende bedrijven, er is sportief dus meer vereist. Olympique Lyonnais is dat gelukt en de Rhône profiteert ervan.

Kan FC Limburg dat succes evenaren? Dat is een kwestie van geld. Wil je Champions League spelen, dan moet je op zijn minst structureel meedoen om de Nederlandse landstitel. Dan moet je dus concurreren met PSV en Ajax, die elk een begroting hebben van circa 65 miljoen euro. Frissen heeft ‘signalen’ opgevangen dat FC Limburg minimaal op 50 miljoen euro kan rekenen per jaar. Is dat een veronderstelling of een feit? Frissen maakt het niet hard en als het al waar is, is het niet genoeg.

DSM was in een reactie al huiverig. Voor DSM heeft de sponsoring van een subtopper in de eredivisie weinig meerwaarde. Voor een fractie van de sponsoring van een voetbalclub kan DSM ook Rens Blom sponsoren, die – als hij niet geblesseerd is – voor serieuze mondiale exposure zorgt met zijn polsstok op WK’s, EK’s en Olympische Spelen. Dat zet zoden aan de dijk voor DSM.

Kortom, om een lang verhaal kort te maken, Zuid-Limburg is te klein om een Europese metropool te worden. Alle daaraan verbonden werkgelegenheidseffecten zijn een utopie en kunnen dan ook in alle redelijkheid niet mee worden gewogen bij een afweging om te komen tot FC Limburg. Betekent dat dan eeuwigdurende hel en verdoemenis voor Zuid-Limburg? Tuurlijk niet, maar het ambitieniveau moet omlaag. Werk de Euregio gedachte maar eens goed uit, met behoud van eigen identiteit. Een (regionale) metropool hoeft helemaal geen eenheidsworst te zijn (denk aan het Ruhrgebied). Ook dat kan een aantrekkingskracht zijn. Maar ja, dan is FC Limburg niet meer nodig.

Riccardo Welters
(Van beroep Fortunees, in mijn vrije tijd ook nog wel eens actief als regionale arbeidsmarkteconoom)

* Waarschijnlijk met uitzondering van de beleidsmedewerker die ooit in een raadsvergadering van Sittard-Geleen beweerde dat Sittard-Geleen een serieuze concurrent van Londen zou worden als het stadion van Fortuna Sittard ontwikkeld kon worden.