Op 4 mei staan we twee minuten stil bij degenen die hun leven hebben gegeven voor de bevrijding van de Westelijke Mijnstreek (en de rest van Nederland). Één dag later vieren we Bevrijdingsdag. Vrijheid is niet iets vanzelfsprekends en daarom staat Jeugdtheatervoorziening ‘Het Laagland’ dit jaar stil bij de ‘vergeten’ stadionramp die ‘De Baandert‘ trof op 19 november 1944…


Het zijn drukke tijden voor onze Koning Willem-Alexander. Emotionele tijden ook. Net zoals één jaar geleden. Hij viert op maandag zijn 53e verjaardag en één week later erkent hij op een lege Dam dat zijn oma, wijlen Koningin Juliana, voornamelijk heeft gezwegen over de genocide op Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Mensen op sociale media classificeren de Nederlandse overheid als een totalitair regime en de geldende overheidsmaatregelen om de huidige COVID-19 pandemie te beteugelen worden als ‘NSB-praktijken’ betiteld, maar mijn inziens zijn de huidige omstandigheden in niets te vergelijken met de situatie ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Dat realiseren we ons onvoldoende.

Over een kleine week is het 4 mei. Dan vindt op de Amsterdamse Dam traditioneel de Dodenherdenking plaats. Om 20.00 uur neemt heel Nederland twee minuten stilte in acht ter nagedachtenis van alle Nederlandse oorlogsslachtoffers tijdens de Tweede Wereldoorlog en in alle oorlogsmissies nadien.

Om de herinnering levend te houden worden door het hele land herdenkingen gehouden en worden op 5 mei tal van evenementen georganiseerd om te vieren dat op die dag in 1945 in ‘Hotel De Wereld’ over de Duitse capitulatie werd onderhandeld.

Voor Sittard is de oorlog dan al afgelopen. Maandag 18 mei 1944 wordt een gedenkwaardige dag. De 30th Infantry Division ‘Old Hickory’ onder leiding van MG. Charles H. Corlett is gevorderd tot halverwege de Oostelijke Mijnstreek terwijl de 2nd Armored Division ‘Hell on Wheels’ staat op het punt om de Westelijke Mijnstreek te heroveren op de Duitsers.


De route die de geallieerden afleggen om de Westelijke Mijnstreek te bevrijden (uit: ‘D-Day in Zuid-Limburg – Dagboek van de Bevrijding’ / ISBN 9789068200058)

Vanuit de dorpen Doenrade, Schinnen en Puth neemt het de Windraak in terwijl vanuit Beek eerst Neerbeek en vervolgens de Geleense wijk Kluis wordt ingenomen.

Ondanks dat de troepen hevig worden bestookt door de Duitsers, die zich achter de spoorlijn Sittard – Heerlen hebben ingegraven, rollen de eerste Amerikaanse tanks om 18.00 uur over de Sittardse Markt. Vanuit de Maaskant rukken Amerikaanse troepen eveneens op richting Sittard en bevrijden onderweg Einighausen.

De dag erna zetten de Amerikanen door richting Duitsland, bevrijden nu ook de rest van Sittard en nemen Süsterseel, Gangelt en Tüddern in. Daarna stokt het offensief en bevindt de frontlinie zich ten noorden van Sittard, bij Susteren.


Gedenksteen aan de Geleense Van Banninglaan ter ere van de 65 leden van de ‘Hell on Wheels’ die sneuvelden bij de bevrijding van delen van Belgisch- en Nederlands-Limburg en een klein stukje Selfkant

In de tijd die volgt probeert iedereen het gewone leven weer enigszins op te pakken, voor zover dat mogelijk is. Twee maanden later starten vijf voetbalclubs een soort noodcompetitie waaraan de Geleense clubs Maurits en Quick en hun Sittardse rivalen VV Sittard, Almania en Sittardse Boys deelnemen. De opbrengsten van de wedstrijden komen ten goede aan de heropbouw van Nederland. Mensen hebben behoefte aan ontspanning en de competitie is dan ook een groot succes.

Maar op 19 november 1944 gaat het mis. Duitse troepen starten een granaataanval vanuit de frontlinie en mikken op de St. Petruskerk in de Sittardse binnenstad. De meeste slachtoffers vallen die dag in het centrum, maar een flink aantal afzwaaiers vliegt over het centrum heen en komt terecht in stadsdeel ‘Baandert’, waar op dat moment naar schatting 3.000 supporters zien hoe Sittardse Boys een 2-0 voorsprong op Maurits verdedigt.

Spelers, staf en supporters proberen dekking te zoeken onder de betonnen staantribunes. Toch vallen er zeker 8 slachtoffers, waaronder enkele kinderen. Over de ramp wordt zo min mogelijk gezegd of geschreven. Sindsdien zijn er nooit méér slachtoffers gevallen bij een Nederlands sportevenement dan die bewuste dag.

Op de plek waar in november 1944 Sittardse Boys en Maurits het tegen elkaar opnamen wordt, na de verhuizing van Stadion ‘De Baandert‘ naar de Hemelsley in 1964, de Bernadettekerk gebouwd.


Met de gedenksteen in de Bernadettekerk worden 15 leden van Sittardse Boys en VV Sittard herdacht die in de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen

Ter nagedachtenis aan deze ‘vergeten’ ramp brengt Jeugdtheatervoorziening ‘Het Laagland’ onder leiding van regisseur Dönci Bánki de voorstelling ‘Het Vergeten Gras’. 16 jongeren proberen op die manier 4 mei van betekenis te voorzien.

En nu?
Hoe zit het met de chaos van nu?
Nog steeds zijn er onwerkelijke werelden waarin kinderen, jongeren en ouderen plots uit ons leven weggerukt worden
Welke kinderen spelen er nu wedstrijden om te vergeten?

Vanwege de geldende COVID-19 restricties mag hierbij geen publiek aanwezig zijn en is het uitsluitend mogelijk om de voorstelling online te volgen. De voorstelling begint op 4 mei ‘s avonds om 21.00 uur en duurt zo’n 45 minuten.

Kijk je mee? Reserveer dan hier.

Michel Hennen


Voor dit artikel zijn de volgende bronnen geraadpleegd: