Afgelopen vrijdag speelde Fortuna haar vijftigste officiële wedstrijd onder trainer Peter van Vossen. Gisteren werd zijn contract beëindigd. Op basis van feiten, transfers en eigen waarnemingen bekijken we of de keuze van de clubleiding gerechtvaardigd was.

 

 


Het is 17 maart 2014 als Peter van Vossen gepresenteerd wordt als hoofdtrainer van Fortuna Sittard. Hij wordt de opvolger van Wil Boessen, onder wie Fortuna twee jaar op rij de play offs weet te bereiken. Van Vossen heeft in het kader van zijn opleiding al vier maanden stage gelopen in Sittard en heeft zodoende al kennis gemaakt met de club en vice versa. Op de officiële website van Fortuna lezen we het volgende bericht.

“Door de vroege bekendmaking kreeg Fortuna geruime tijd om op basis van een profielschets de ideale trainer vast te leggen. Een eerste vereiste was een Nederlandse trainer die veel ervaring heeft met het werken met jeugdspelers en deze ook beter kan maken. Een goede jeugdopleiding is immers één van de belangrijkste speerpunten binnen de clubvisie. Ook was een oud-profvoetballer als trainer gewenst. De club heeft namelijk de overtuiging dat oud-profspelers vanuit hun ervaring en expertise beslissende details kunnen inbrengen. En mede hierdoor op zowel individueel- als teamniveau een zo hoog mogelijk niveau behalen. Tenslotte wilde de club een trainer die een energieke aanvallende speelstijl propageert.” En even verderop “Hij kan komend seizoen een ideaal boegbeeld van de club worden.”

Uit het persbericht halen we vier belangrijke punten op basis waarvan Van Vossen is gekozen:

  1. Veel ervaring met het werken met jeugdspelers en deze beter kunnen maken.
  2. Een oud-prof die vanuit zijn ervaring en expertise beslissende details kan inbrengen en daardoor zowel individueel als op teamniveau een zo hoog mogelijk niveau behaalt.
  3. Propageren van een energieke aanvallende speelstijl.
  4. Hij kan het boegbeeld van de club worden.

Op deze vier punten zullen we Van Vossen dan ook beoordelen. Het feit dat hij een (of meerdere) investeerder(s) heeft meegenomen naar Sittard, wordt in dit artikel niet meegenomen. We beperken ons namelijk tot zijn rol als trainer en daarin speelt het verhaal van de investeerders geen rol.

  1. Veel ervaring met het werken met jeugdspelers en deze beter kunnen maken

Voor trainers die graag met jeugdspelers werken, is Fortuna in feite een paradijs. Zij het deels noodgedwongen, maar de selectie bestaat al jaren voor een groot deel uit (zelf opgeleide) jongens. Bij aanvang van het seizoen 2014-2015 (toen Van Vossen aan zijn nieuwe job begon) was dat niet anders. We zetten de jeugdige spelers die in de selectie zaten (of nog steeds zitten) voor u op een rijtje.

Door Fortuna opgeleide spelers:

Jordi Baur – 25 keer in actie gekomen – uit zichzelf vertrokken naar MVV
Thiemo Vanmaris – 11 keer in actie gekomen – uit zichzelf vertrokken naar De Treffers
Tomas Overhof – 17 keer in actie gekomen – geen contractverlenging – vertrokken naar EVV
Dion Watson – 6 keer in actie gekomen – uit zichzelf vertrokken naar Bilzerse – Waltwilder
Jelle van Rijswijk – 3 keer in actie gekomen – uit zichzelf vertrokken naar Jong NEC
Sjoerd Linssen – 15 keer in actie gekomen – geen contractverlenging – vertrokken naar VV Gestel
Lars Gulpen – 9 keer in actie gekomen – geen contractverlenging – vertrokken naar EHC
Fatih Turan – 36 keer in actie gekomen– uit zichzelf vertrokken naar Boluspor (Turkse 2e klasse)
Zlatko Zejnilovic – 0 keer in actie gekomen – uit zichzelf vertrokken naar Spouwen Mopertingen

Gavin Vlijter, Demen Roumen, Luc Mares, Dries Saddiki en Bob Vankan zijn nog steeds in Sittard actief.

Jeugdige spelers van ‘buiten Sittard’:

Sem de Wit – 13 keer in actie gekomen – geen contractverlenging – vertrokken naar Jong Cambuur Leeuwarden
Christopher van der Aat – 1 keer in actie gekomen – in winterstop 14/15 gestopt met betaald voetbal
Seku Conneh – 37 keer (12 doelpunten) in actie gekomen – vertrokken naar FC Oss
Elroy Pappot – 13 keer in actie gekomen – geen contractverlenging – vertrokken naar SDO
Andrew Marveggio – 18 keer in actie gekomen – geen contractverlenging – vertrokken naar onbekend
Mitchell Elshot – 0 keer in actie gekomen – voortijdig gestopt

Jordy ter Borgh en Dennis Dengering zijn nog steeds actief in Sittard.

Onder Van Vossen hebben een aantal jeugdspelers dan wel hun debuut gemaakt (o.a. Van Rijswijk, Overhof, Vanmaris, Baur) en kwam een aantal andere jeugdige spelers regelmatig in actie, maar om nu te zeggen dat ze beter zijn geworden en bij mooie en grotere clubs terecht zijn gekomen?

Fortuna lijkt meer en meer een opleidingsclub voor amateurclubs te zijn geworden. Natuurlijk is Van Vossen niet betrokken geweest bij de opleiding van de spelers tot aan de zomer van 2014, maar de vraag of hij bovengenoemde jeugdspelers in de afgelopen vijftien maanden beter heeft gemaakt kunnen we beantwoorden met een volmondig ‘NEE’.

  1. Een oud-prof die vanuit zijn ervaring en expertise beslissende details kan inbrengen en daardoor zowel individueel als op teamniveau een zo hoog mogelijk niveau behaalt.

We zetten deze doelstelling uiteen in twee delen: de teamprestaties en de individuele spelers. De teamprestaties beoordelen we aan de hand van cijfers. De individuele spelers zijn wat lastiger te beoordelen. Dat zullen we dan ook moeten doen aan de hand van uitgaande transfers en een gevoelsmatige beoordeling.

De teamprestaties

Onder Van Vossen speelde Fortuna vijfentwintig officiële thuiswedstrijden. Daarvan werd er slechts één gewonnen. Daarnaast werd er zes keer gelijkgespeeld en achttien keer verloren. Zeventien keer wist Fortuna het net te vinden. Daar staan zestig tegentreffers tegenover.

De laatste tijd werd er veelvuldig naar verklaringen gezocht voor deze opvallend slechte thuisreeks. Het zou aan het gras liggen (er wordt namelijk op kunstgras getraind), de supporters floten de spelers uit (dat leidde er volgens Van Vossen toe dat de spelers angst krijgen om in eigen stadion fouten te maken) en er werd zelfs gesproken over de mogelijke inschakeling van een psycholoog.

Het probleem van de ondergrond kunnen we wegstrepen. Ook ten tijde van Boessen’s laatste seizoen trainde Fortuna veelvuldig op kunstgras en toen werd er thuis wél gewonnen. Bovendien had Van Vossen ervoor kunnen kiezen om vaker op echt gras te trainen, als daar het probleem écht in had gelegen.

Het thuissyndroom kan ook haast niks te maken hebben met de angst van spelers om fouten te maken in eigen stadion. Kaya, Voorn, Janssen, Vlug, Vets, Turan, Briels, Vankan en Schroyen: allemaal maakten ze onder Boessen deel uit van de selectie en wonnen toen ook een groot deel van hun thuiswedstrijden.

In onze ogen ligt de oorzaak in een gebrek aan organisatie en daaruit volgend een gebrek aan zelfvertrouwen bij de spelers. Als je in vijfentwintig wedstrijden zestig treffers tegen krijgt, klopt er iets niet in je achterste linies. Normaal gesproken zet een trainer de organisatie neer. En als je er al voor kiest om de spelers zelf beslissingen te laten nemen, dan dien je tijdig in te grijpen als blijkt dat ze zelf niet in staat zijn die keuzes te maken of wanneer het faliekant mis gaat.

In uitwedstrijden ging het iets beter. Negen van de vijfentwintig officiële wedstrijden werden winnend afgesloten. Drie keer werden de punten gedeeld en dertien keer stapten de geel-groenen met lege handen van het veld. Op vreemde bodem werd drieëndertig keer gescoord en werden achtenveertig doelpunten geïncasseerd.

Resultaten onder trainer Peter van Vossen

Gespeeld Gewonnen Gelijk Verloren Punten Gem. Voor Tegen
Thuis 25 1 6 18 9 0,36 17 60
Uit 25 9 3 13 30 * 1,20 33 48
Totaal 50 10 9 31 39 * 0,78 50 108
  • Inclusief bekerwinst bij ASV De Dijk

Bekijken we de tegentreffers per kwartier, dan zien we bij de doelpunten die we zelf maakten geen significant verschil. Bij de tegentreffers zien we echter iets opvallends. Van de 105 tegendoelpunten in de reguliere speeltijd (3 treffers kregen we tegen in de verlengingen van bekerwedstrijden) vielen er maar liefst 27 in het laatste kwartier. Dit aantal ligt beduidend hoger dan de tegentreffers in de overige delen van de wedstrijd. De verklaring ligt wellicht in een onvoldoende conditie?

Doelpunten per kwartier onder Van Vossen

0-15 16-30 31-45 56-60 61-75 76-90 Verlenging
Voor 5 7 10 9 7 9 3
Tegen 15 16 15 18 14 27 3

Om de cijfers te kunnen vergelijken, hebben we ook de prestaties van Fortuna onder de vorige trainer (Wil Boessen) in kaart gebracht. Onder Boessen speelde Fortuna 77 officiële wedstrijden.

Het grootste verschil zit hem in de thuiswedstrijden. Daar behaalde Fortuna onder Boessen gemiddeld bijna 1,5 punt per wedstrijd meer dan in de periode onder Van Vossen. Logischerwijs staat daar ook een veel beter doelsaldo tegenover.

In de uitwedstrijden presteerde Fortuna onder Van Vossen iets beter. Leuk voor de tientallen fans die Fortuna tweewekelijks achterna reizen, maar voor je imago en financiën (inkomsten uit catering, kaartverkoop en sponsoring) zijn de thuiswedstrijden minstens net zo belangrijk en eigenlijk nog wel belangrijker. We kunnen als club nog honderden vouchers uitdelen, basisscholen en amateurclubs uitnodigen: met een thuisstatus zoals die onder Vossen ga je die incidentele bezoekers nooit aan je binden en haken vaste supporters en sponsoren af.

Resultaten onder trainer Wil Boessen

Gespeeld Gewonnen Gelijk Verloren Punten Gem. Voor Tegen
Thuis 37 21 5 11 68 1,84 64 42
Uit 40 10 13 17 43 1,08 44 53
Totaal 77 31 18 28 111 1,44 108 95

Kijkend naar de momenten waarop Fortuna scoorde en doelpunten tegen kreeg onder Boessen, zien we dat we in het eerste en laatste half uur van de wedstrijd telkens beduidend meer scoorden dan de tegenstander. In het kwartier voor rust lag de score ongeveer gelijk. Na rust kwam de tegenstander een stuk sterker uit het kleedlokaal dan wij. Bijna de helft van alle doelpunten werd in het laatste half uur gescoord. De reden daarvan zou een sterke conditie kunnen zijn.

Doelpunten per kwartier onder Boessen

0-15 16-30 31-45 56-60 61-75 76-90
Voor 18 19 11 10 20 30
Tegen 11 14 12 21 13 24

Naast de prestaties op het veld, keken we ook naar de toeschouwersaantallen in de afgelopen jaren. Sinds 2011-2012 lopen de bezoekersaantallen bij zowel de thuis- als de uitwedstrijden terug. Oorzaken die we daarvoor kunnen bedenken: strengere veiligheidseisen bij kaartverkoop (met name bij de derby’s), incidenten bij de derby’s tegen MVV (2013) en Roda (2014) en de aantrekkelijkheid van het vertoonde spel.

Bij het aanstellen van Van Vossen werd er gehoopt op aanvallender voetbal, waardoor de tribunes weer wat voller zouden raken. Ondanks de druk bezochte thuiswedstrijd tegen Roda is het gemiddelde bezoekersaantal afgelopen seizoen tóch met tweehonderd teruggelopen ten opzichte van het seizoen ervoor. Momenteel zijn er pas vier thuiswedstrijden gespeeld. Te vroeg om al uitspraken te doen over het verwachte gemiddelde van dit seizoen. Maar de prestaties in die eerste vier wedstrijden en het feit dat de bezoekersaantallen in de koudere winterperiode doorgaans alleen maar teruglopen, bieden weinig hoop op vollere tribunes. Ook op dit punt is Van Vossen er niet in geslaagd de doelstelling te bereiken.

Thuisfans

Seizoen 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014 2014-2015 2015-2016
Aantal thuisfans 3.506 4.788 4.064 2.760 2.568 2.713*
  • Na 4 thuiswedstrijden

Ook de uitwedstrijden worden de laatste jaren minder druk bezocht. Ook hier zoeken we de oorzaak in strengere eisen (veel verplichte buscombi‘s) en minder spektakel op het veld.

Uitfans

Seizoen 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014 2014-2015 2015-2016
Aantal uitfans 154 208 169 151 134 145*
  • Na 5 uitwedstrijden

De individuele spelers

Een veelgestelde vraag is ‘welke speler is er onder Van Vossen nu beter geworden?’. Eerder in dit artikel kon u al lezen dat de ontwikkeling van de jeugdspelers enorm is achter gebleven. Alleen Seku Conneh wist vorig jaar goed te presteren, afgaande op zijn twaalf gescoorde doelpunten.

Veel routiniers kende de Sittardse selectie afgelopen jaar niet. Een aantal spelers dat al wat meer ervaring had, kon niet aan de verwachtingen voldoen. Donny de Groot werd met veel bravoure binnengehaald, maar worstelde het hele seizoen op een pijnlijke manier met zijn vorm en blessures. Na nul treffers in tweeëntwintig optredens besloot Donny zijn voetbalschoenen op te bergen waarna hij aansloot bij de technische staf. Jasper Waalkens werd na lang onderhandelen gepresenteerd als een van de grote aanwinsten. Na de winnende treffer in de openingswedstrijd in Helmond leek hij die rol ook waar te kunnen gaan maken. Wellicht was de druk voor hem te hoog of boterde het niet met de trainer, maar Waalkens kwam totaal niet uit de verf. Na tweeëntwintig wedstrijden en drie doelpunten, vertrok Waalkens in januari naar NEC. Daar werd hij dan wel kampioen, maar overtuigen deed hij allerminst. In de zomer vertrok hij naar Almere City. Jeffrey Vlug kon onder Boessen al weinig imponeren. Van Vossen kreeg Vlug ook niet aan de gang, waarna zijn contract in januari werd afgekocht. Vlug kwam zestien keer in actie en wist alleen uit bij De Dijk te scoren. Vaste krachten Joeri Schroyen en Jordie Briels konden onder Van Vossen vrijwel altijd op een basisplaats rekenen. Echte vooruitgang in hun spel hebben we helaas niet gezien.

De meest pijnlijke individuele situatie is die van Ramon Voorn. De Maastrichtenaar was al jaren een drijvende kracht binnen de selectie, maar botste afgelopen jaar met Van Vossen. Het gerucht gaat zelfs dat Voorn met onder andere Vlug en Waalkens een heuse ‘coup’ tegen de trainer probeerde te plegen door de wedstrijd tegen FC Emmen (1-8) te saboteren. Of dit waar is, weten alleen de betrokkenen zelf. Feit is wel dat dit drietal in de winterstop moest of wilde vertrekken. Omgaan met ‘lastige’ spelers is Van Vossen in Sittard dus niet bepaald goed afgegaan. Voorn werd een half seizoen door VVV gehuurd waarna hij in de zomer bij Jong Fortuna mee moest trainen. Op de laatste dag van de transferperiode werd het contract met wederzijds goedvinden beëindigd. Op het moment van schrijven heeft Voorn nog geen nieuwe club.

Eigenlijk kunnen we alleen van Roel Janssen en Ferhat Kaya zeggen dat ze vorig seizoen een goed jaar draaiden. Ze zorgden er samen voor dat het aantal tegentreffers niet nog veel verder opliep. Janssen wist als laatste man zelfs tien doelpunten te maken, met als absolute hoogtepunten de vier treffers in de gewonnen derby’s in Kerkrade en Maastricht. Helaas zien we aan de start van het huidige seizoen dat zelfs Roel en Ferhat hun normale niveau niet meer altijd halen. Het grote aantal tegentreffers en een gebrek aan organisatie in het veld zijn daar waarschijnlijk debet aan.

We mogen concluderen dat zowel het team als de spelers individueel niet het hoge niveau hebben gehaald, wat in eerste instantie werd gehoopt met het aanstellen van de oud-prof met zijn ervaring en expertise.

3. Propageren van een energieke, aanvallende speelstijl

Van Vossen’s voorganger, Wil Boessen, wist tot tweemaal toe de play offs te bereiken. Hij kreeg echter het verwijt dat de ploeg wel erg verdedigend was ingesteld en dat het voetbal niet altijd even leuk was om naar te kijken. Dat moest dus anders en daarom kreeg de nieuwe trainer de opdracht een energieke, aanvallende speelstijl te propageren.

Om een dergelijke stijl uit te kunnen voeren, moet je natuurlijk wel over de juiste spelers met de juiste kwaliteiten beschikken. Vorig seizoen begon Fortuna de eerste wedstrijden redelijk aanvallend, maar liep daardoor wel tegen een flink aantal tegendoelpunten en nederlagen aan. Met name de verdediging had erg veel moeite om overeind te blijven. Na de blamage thuis tegen FC Emmen werd dan ook besloten om de aanvallende inspiraties wat in te dammen. Dat leidde tot de meest succesvolle fase onder het bewind van Van Vossen. In tien wedstrijden werden zestien punten gepakt, werd gewonnen bij zowel MVV als Roda en werd maar liefst zeven keer ‘de nul’ gehouden.

De prestaties in die fase konden helaas niet worden vastgehouden tot aan het eind van het seizoen. Van de laatste zestien wedstrijden werd er nog slechts één gewonnen en eindigden er twaalf met een nederlaag. Kaya wist nog één keer de nul te houden en moest in die serie wedstrijden maar liefst zevenendertig keer de bal uit het net halen. Het is te danken dat aan het feit dat RKC op de laatste speeldag niet één doelpunt meer tegen ons scoorde, anders was Fortuna als laatste geëindigd in de competitie.

Het huidige seizoen begon leuk met de uitoverwinningen op Helmond Sport en Almere City en het gelijkspel in een goede wedstrijd bij FC Den Bosch. De thuiswedstrijden verliepen echter weer dramatisch. Waar het spel in het eerste uur tegen Achilles nog goed was, zakte het daarna als een kaartenhuis in elkaar. Met nederlagen tegen Achilles (2-4 en 1-3), Volendam (0-6), Dordrecht (0-5) en NAC (1-2) als gevolg. Ook uit bij Telstar (0-3) en FC Oss (0-4) werd er ruim verloren. Van Vossen zelf bleef verkondigen aanknopingspunten en lichtpuntjes te zien en dat we in een ‘proces’ zitten. Eenieder met enig gezond voetbalverstand zag echter hele andere dingen.

Cijfers liegen ook hier niet. In de vijftig wedstrijden onder Van Vossen kwam Fortuna tot precies evenveel doelpunten. Een gemiddelde van exact 1. Van Boessen werd gezegd dat er te verdedigend werd gespeeld. Onder zijn leiding scoorde Fortuna 108 keer in 77 wedstrijden, een gemiddelde van 1,4. Ook de eerder genoemde bezoekersaantallen tonen aan dat het publiek niet bepaald warm is gelopen voor het Fortuna onder Van Vossen. Van een energieke en aanvallende speelstijl is dan ook zelden sprake geweest.

4. De trainer kan het boegbeeld van de club worden

Met de resultaten zoals die in de afgelopen vijftien maanden zijn behaald, is het natuurlijk vrijwel onmogelijk om tot boegbeeld of publiekslieveling uit te groeien. Zelfs Boessen, die als enige trainer na de degradatie in 2002 tot tweemaal toe de play offs wist te behalen, was niet mateloos populair. Hij zorgde wél voor structuur, discipline en resultaten. De gemiddelde Fortuna-supporter is kritisch, zoveel mag duidelijk zijn.

Van Vossen maakte vanaf dag één een laconieke indruk. Trainingen werden hoofdzakelijk door zijn assistent Jeffrey Kooistra uitgevoerd, als het even kon zat Van Vossen in zijn woonplaats in de Achterhoek en voor, tijdens en na wedstrijden was het roken van een sigaret belangrijker dan het aanwezig zijn in het kleedlokaal bij zijn spelers. Ook tijdens wedstrijden, persconferenties en informatiebijeenkomsten kreeg je niet de indruk dat de man heel veel plezier uit zijn werk haalde. Het kan een verkeerd gevoel zijn, maar Van Vossen deed ook geen enkele moeite om dat imago uit de wereld te helpen. En dat is erg vreemd voor een beginnend trainer die aan zijn eerste job als hoofdcoach bezig is. Dan zorg je er toch voor dat je er alles aan doet om de klus succesvol af te ronden? Dan zorg je toch dat je als eerste op de club aanwezig bent en als laatste ‘s avonds het licht weer uitdoet? Dan ga je toch harder werken en meer trainen als je ziet dat de selectie dat nodig heeft? Zodat je aan het einde in ieder geval kunt zeggen dat je er echt alles aan hebt gedaan om succesvol te zijn. Dat gevoel hebben we bij Peter van Vossen nooit gehad. Een boegbeeld is hij dan ook zeker niet geworden.

Conclusie

Op alle vier de genoemde criteria scoorde Van Vossen uiteindelijk een ruime onvoldoende. De beslissing van de club om zijn contract per direct te beëindigen was dan ook de enige juiste.

Wat misschien nog wel het ergste is, is dat Van Vossen zelden of nooit de hand in eigen boezem heeft gestoken. Toen de kritiek de laatste weken steeds meer toenam, begon hij de schuld meer en meer bij anderen neer te leggen. Tegen de krant vertelde hij dat supporters de spelers niet moeten uitfluiten, omdat ze daardoor in eigen stadion slechter presteerden. In de Voetbal International gaf hij aan dat hij de spelers eigen verantwoordelijkheid geeft en dat een verkeerde beslissing ‘ook oké’ is. Ook nu, na zijn ontslag, wordt er door hem met de vinger naar de clubleiding gewezen. Ze zouden zich hebben laten leiden door een aantal boze supporters en van beleid willen veranderen. Het had hem gesierd als hij ook naar zichzelf had gekeken. Mocht hij in de toekomst benaderd worden om een andere club te gaan trainen, raden we hem aan om te beginnen met de aanschaf van een spiegel. Daar af en toe in kijken kan namelijk echt geen kwaad.

Fortuna mag op zoek naar een nieuwe trainer en dat wordt geen eenvoudige klus. Er zijn dan wel meer dan genoeg trainers op zoek naar een club, maar of die allemaal in het kostenplaatje en bij de wensen van de club passen, is een ander verhaal. Het zal in ieder geval iemand moeten zijn die snel voor structuur in het veld en enthousiasme en vertrouwen bij de spelers kan zorgen. Iedereen had gehoopt dat Van Vossen daarvoor had kunnen zorgen, maar na vijftien maanden en vijftig wedstrijden is die hoop een grote illusie gebleken.

Redactie Fortuna Online