“We hebben voor een andere weg gekozen”, vernemen we in de voorbereiding op het seizoen 92/93 van trainer Chris Dekker. Die andere weg is de eigen jeugd. Of Fortuna kiest dan wel gedwongen wordt om een andere weg te volgen is dan nog niet duidelijk, maar het lijkt het laatste.
Marco Boogers wordt terugverkocht aan RKC; Aziz Doufikar verhuurd aan SC Espinho; Randy Samuel kan alleen bijtekenen als hij een halvering van zijn salaris accepteert (iets wat hij niet doet) en Henk Duut is er na zijn afkeuring voor betaald voetbal ook niet meer bij. Duut blijft wel verbonden aan Fortuna als jeugdtrainer. Dat schept dus enige ruimte op de begroting, maar Fortuna haalt alleen René Hofman van Roda JC. Roy van den Heuvel en Bart Pernot stromen intern door naar het eerste elftal.
Desondanks denkt Chris Dekker dat Fortuna Sittard uit de gevarenzone zal blijven, mits de ploeg blessureleed bespaard blijft. Fortuna gaat dat doen met een nieuwe shirtsponsor, want Kärcher stopt na twee seizoenen. De SIF groep is de nieuwe shirtsponsor, het bedrijf van Fortuna’s penningmeester Pierre Schmeitz.
De KNVB wijzigt de degradatieregeling in de eredivisie. Niet langer degraderen twee, maar slechts één ploeg rechtstreeks uit de eredivisie. De nummers zestien en zeventien van de eredivisie nemen deel aan de nacompetitie. Ze zitten in twee afzonderlijke poules, met elk twee periodekampioenen uit de eerste divisie. De winnaars van beide poules spelen eredivisie in het volgende seizoen.
Han Berger werd vorig seizoen ontslagen na zes punten uit de eerste negen duels; Chris Dekker behaalt er welgeteld één uit de eerste negen duels, maar mag blijven. Omdat René Hofman het op zijn heupen krijgt in de laatste twee duels voor de winterstop tegen RKC (drie treffers) en tegen Cambuur Leeuwarden (twee treffers) verlaat Fortuna de laatste plek. Fortuna overwintert op plek zestien. Het bestuur heeft dan twee versterkingen gehaald. Randy Samuel tekent alsnog de verlaagde aanbieding en de Noorse aanvaller Kenneth Nysæther komt over van Lillestrøm SK. Robert Kicken en Jerry Taihuttu worden uitgeleend aan respectievelijk HFC Haarlem en Helmond Sport voor het restant van het seizoen.
Na de winterstop verslaat Fortuna FC Den Bosch en wint dus driemaal op rij, maar de opleving is van korte duur want in Maastricht verliest Fortuna met 5-0. Het zal een lange degradatiestrijd worden. Die strijd wordt niet makkelijker als duidelijk wordt wat het risico was van de investering in de spelersgroep verleden jaar: een gat op de begroting. De spelersinjectie zou betere resultaten hebben moeten brengen, wat meer supporters en meer sponsoren zou hebben opgeleverd, waarmee de extra spelerssalarissen afgedekt hadden kunnen worden. Die betere prestaties kwamen er niet, dus ook de extra inkomsten niet, maar de salariskosten wel.
Fortuna moet dus snijden in de salariskosten om de begroting terug in evenwicht te brengen. Echter, dat is niet eenvoudig, want het Nederlandse arbeidsrecht dicteert dat een werkgever een speler die minstens eenmaal zijn contract heeft verlengd, bij een volgende contractverlenging minimaal het huidige loon moet bieden. Helaas voor de leiding geldt dat voor veertien van de dertig spelers, onder wie René Maessen, Ruud Hesp, Jos Mordang, Fred de Jong en Richard Sneekes. Opgenoord verzint een list en vraagt in februari ontslag aan voor deze veertien spelers. Wordt dat ontslag ingewilligd, dan kan Fortuna opnieuw met de spelers onderhandelen, zonder vast te zitten aan het huidige salarisniveau. Dat kan Fortuna sowieso met spelers van wie het eerste contract afloopt zoals Huub Driessen.
Zo’n ontslagaanvraag op je deurmat is niet bevorderlijk voor de strijd tegen degradatie, hetgeen meteen duidelijk maakt dat het investeringsrisico dat Fortuna vorig seizoen liep verre van verantwoord was. Op het veld slaagt Fortuna er niet in afstand te nemen van de degradatieplekken – ook al vanwege een aanhoudende blessuregolf. Het levert de zestienjarige Mark van Bommel zijn debuut op.
Op de laatste speeldag staat vast dat Fortuna Sittard, FC Den Bosch en Dordrecht’90 op de plekken zestien, zeventien en achttien zullen eindigen, maar in welke volgorde? Het nummer achttien degradeert rechtstreeks; de overige twee spelen nacompetitie. Fortuna en FC Den Bosch hebben twee punten voorsprong op Dordrecht’90 en belangrijk, ze spelen tegen elkaar in Stadion De Baandert. Een gelijkspel in De Baandert veroordeelt Dordrecht’90 tot plek achttien. De vijftienhonderd toeschouwers zien inderdaad een salonremise: 1-1. Met zeven treffers wordt René Hofman topscorer.
Het Gewestelijk Arbeidsbureau heeft dan Fortuna’s ontslagaanvraag al afgewezen. Fortuna heeft niet aannemelijk gemaakt dat de club failliet gaat als de veertien spelers niet ontslagen mogen worden. Het belooft dus een moeilijke zomer te worden voor Jacques Opgenoord. Hij kan kiezen tussen spelers een contractaanbieding doen tegen een salaris dat Fortuna niet kan betalen in de hoop dat ze vertrekken, waardoor Fortuna een transfersom kan bedingen of geen contractaanbieding doen, waardoor de spelers transfervrij kunnen vertrekken. Dat laatste is weinig aanlokkelijk aangezien Fortuna in de afgelopen twee seizoenen de schuldenlast heeft zien verdubbelen van circa drie naar zes miljoen gulden. Transferopbrengsten zijn gewenst om iets aan die schuldenlast te doen.
Fortuna laat het er niet bij zitten en stapt naar de arbitragecommissie van de KNVB. Inzet is nu ontslagaanvraag voor slechts vier spelers (Richard Sneekes, Fred de Jong, Raphael Losada en Jos Mordang), maar ook die aanvraag wordt afgewezen. Toch biedt de uitspraak van de arbitragecommissie perspectief, want de commissie vindt het billijk dat Fortuna onderhandelt met spelers over contractverlenging tegen lagere salariëring.
Eén detail ontbreekt nog in de puzzel: op welk niveau speelt Fortuna volgend seizoen? De nacompetitie moet uitsluitsel geven. Het is de vierde deelname; winnen deed Fortuna nog nooit. Fortuna is ingedeeld in een poule met verliezend bekerfinalist SC Heerenveen en NEC, de nummers twee en vier van de eerste divisie. Een strijdlustig Fortuna verslaat thuis SC Heerenveen met 2-0; een strijdloos Fortuna verliest in de laatste minuut in Nijmegen met 2-1. Omdat SC Heerenveen NEC heeft verslagen kunnen we na twee speelronden opnieuw beginnen.
Zowel Fortuna als SC Heerenveen verslaan vervolgens NEC, waardoor de beslissing valt op de slotdag in Heerenveen. Een gelijkspel volstaat voor lijfsbehoud en daar gokt Fortuna ook op in het uitverkochte Abe Lenstra Stadion. Voor rust slaagt SC Heerenveen er niet in om gevaar te stichten ondanks langdurig balbezit. Fortuna laat na de countermogelijkheden die het krijgt zorgvuldig uit te spelen: 0-0. Na rust neemt SC Heerenveen snel een voorsprong, moet Fortuna komen, maar verder dan een gemiste kans voor Fuat Usta komt het niet. Tien minuten voor tijd bezegelt Eric Tammer Fortuna’s lot met een tweede treffer: einde eredivisie.
Opeens wordt duidelijk dat Fortuna geen abonnement heeft op eredivisievoetbal. Fortuna speelde sinds 1982 onafgebroken in de eredivisie omdat het jarenlang slim spelers inkocht. Frans Körver en Bert Jacobs maakten weinig fouten qua aankoopbeleid; onder Hans van Doorneveld werd het al minder, maar het ging pas echt mis onder Han Berger die een serie miskopen deed. Het niet aanstellen van een manager met een voetbalachtergrond als opvolger van Joop Castenmiller is in dit licht bezien bevreemdend. Als het aankoopbeleid zo belangrijk is voor een club, waarom dan dat beleidsaspect in handen leggen van één man: de trainer?
