Dat er kinderziektes verbonden zouden zijn aan de invoering van de VAR, was onvermijdelijk. Dat Fortuna daar zo nu en dan de dupe van zou zijn, ook. Het probleem lijkt echter dat de kinderziektes niet kleiner, maar groter worden.
Ik refereer natuurlijk aan het duel Fortuna Sittard – SC Heerenveen van afgelopen zaterdag. We schrijven de 88ste minuut. Heerenveen-verdediger Daniel Høegh gaat onder de bal door, Andrija Novakovich vangt hem op, gaat het strafschopgebied binnen en op het moment dat hij wil uithalen, loopt diezelfde Høegh hem ondersteboven. Scheidsrechter Pol van Boekel wijst naar de strafschopstip.
Ook als ik een week later zonder geel-groene bril naar de beelden kijk, kan ik niets anders concluderen dan dat Høegh een overtreding maakt. Høegh noch een teamgenoot vecht deze beslissing aan (hoe vaak zie je dat?). De enige persoon die de beslissing aanvecht, is VAR Ingmar Oostrom.
Ik geloof niet in complot-theorieën, maar wat gaat er dan wel door Oostroms hoofd? Ik houd het op ‘verantwoordelijkheid afschuiven’. De afgelopen maanden is er de nodige commotie ontstaan over (al dan niet foutieve) VAR-beslissingen in de eredivisie. De druk op scheidsrechters om tot de juiste beslissing te komen is groot. Sommige scheidsrechters schuwen die druk niet; anderen lopen er liever voor weg. Ik vermoed dat zowel Pol van Boekel als Ingmar Oostrom zaterdag tot die laatste categorie behoorden.
Terug naar de situatie: Van Boekel fluit een strafschop. Als dat een foutieve beslissing is en Oostrom grijpt niet in, dan komt de schuld bij hem te liggen. Hij had op basis van de beelden—die Van Boekel niet heeft—moeten ingrijpen. Het VAR-systeem biedt Oostrom echter een uitweg. Hij kan de verantwoordelijkheid terugschuiven naar Van Boekel door hem naar het beeldscherm te halen. En dat deed Oostrom. Van Boekel stond bij het beeldscherm, raakte in paniek en dacht: “Ik ga maar mee met de VAR, als de beslissing dan fout is, dan is het in ieder geval gedeelde verantwoordelijkheid”.
Ik denk dat zowel Van Boekel als Oostrom de verantwoordelijkheid voor een mogelijke foutieve beslissing niet wilden nemen. Ze raakten beiden in paniek—eerst Oostrom, daarna Van Boekel—en hebben de beelden nooit fatsoenlijk bekeken. Kan ook niet anders, want wie de beelden fatsoenlijk bekijkt, ziet een strafschop.
Oplossing: ontneem de VAR de mogelijkheid om de scheidsrechter op basis van beelden te pogen tot inkeer te laten komen. De sporten (die ik ken) die VAR-achtige oplossingen hebben ingevoerd (tennis, rugby, cricket), kennen deze optie ook niet. Als de beelden aantonen dat de scheidsrechter fout zit, wordt die beslissing herroepen. Als de beelden geen uitsluitsel geven, dan blijft de beslissing van de scheidsrechter staan.
Het betekent dat de VAR niet meer weg kan lopen voor zijn verantwoordelijkheid, dus zaak dat daar ervaren mensen zitten. Dat is momenteel vaak niet het geval—waarschijnlijk omdat de KNVB zoveel ervaren scheidsrechters niet heeft. Dat is overigens geen kinderziekte, maar een fout van de KNVB. De bond had niet aan dit experiment mogen beginnen, zonder ervaren scheidsrechters in de VAR-stoel.
Riccardo Welters
